HOA HOÀNG YẾN

Mô tả

Cây Hoàng Hậu hoặc có tên gọi khác là Muồng hoàng yến, Hoa lồng đèn, Bò cạp nước, Bò cạp vàng, Osaka, Mai dây, Cây xuân muộn, Mai nở muộn.

Tên khoa học của Cây Hoàng Hậu : Cassia fistula L., thuộc phân họ Vang của họ Đậu (Fabaceae).

Loài muồng này có nguồn gốc ở miền nam châu Á, từ miền nam Pakistan kéo dài về phía đông qua Ấn Độ tới Đông Nam Á và về phía nam đến Sri Lanka. Đây là loài cây trung tính, thiên về ưa sáng, mọc nhanh, chịu hạn tốt.

Hoàng yến trồng khá phổ biến ở miền Tây Nam Bộ, nhưng ở Hà Nội đây lại là một loài hoa hiếm. Có thể tìm thấy vài ba cây ở bảo tàng dân tộc trên đường Hoàng Quốc Việt. Và có lẽ đẹp nhất, rực rỡ nhất chính là cây hoa hoàng yến ngay cổng Đại học Sư Phạm đi vào, phía trước tòa nhà Hiệu bộ. Bất kỳ ai đi ngang qua mùa hoa nở cũng không thể cưỡng lại ý muốn ghé vào chiêm ngưỡng, chụp vài bức ảnh hay đơn giản chỉ là nhặt một cánh hoa rơi rồi ngẩn ngơ. 

Đặc điểm
Cây Hoàng Hậu có thể cao tới 10–20 m, lớn nhanh. Đường kính thân cây khoảng 40 cm. Vỏ thân màu xám trắng, vỏ thịt màu hường dày 6–8 mm thường được dùng làm thuốc nhuộm màu đỏ.

Gỗ có giác lõi phân biệt, cứng, nặng có thể dùng trong xây dựng nhà ở, đóng đồ gia dụng, nông cụ. Lõi giàu tanin. Cành nhẵn, lá kép lông chim một lần chẵn, mọc cách,

Dài 15–60 cm với 3-8 đôi lá chét sớm rụng. Lá chét mọc đối, hình bầu dục rộng đến bầu dục dài, dài 7–21 cm rộng 4–9 cm, mũi nhọn, gốc hình nêm, rộng, nhẵn.
Cụm hoa lớn, nhiều hoa nhưng thưa, dạng cành hoa rủ xuống dài 20–40 cm; cuống chung nhẵn, dài 15–35 cm hay có thể hơn. Cánh hình bầu dục mặt ngoài phủ lông mượt.

Mỗi hoa đường kính 4–7 cm có 5 cánh hoa màu vàng tươi có hình bầu dục rộng, gần bằng nhau có móng ngắn; nhị 10, bao phấn phủ lông tơ ngắn. Bầu và vòi nhụy phủ lông tơ mượt.

Quả dạng quả đậu hình trụ, hơi có đốt, dài 20–60 cm hoặc hơn, đường kính trái 15–25 mm, mang nhiều hạt trái xoan rộng. Mùa hoa tháng 5-7 hay tháng 11 Hoa nở rộ và sai hoa nên rất đẹp.

Trồng và sử dụng

Cây Hoàng Hậu phát triển tốt tại khu vực nhiều nắng và thoát nước tốt, không thích hợp với điều kiện khí hậu khô cằn hoặc giá lạnh; mặc dù nó chịu được hạn và mặn.​​​​​​​

Ở Việt Nam, Cây Hoàng Hậu mọc hoang dại trong những rừng thưa ở các tỉnh Tây Nguyên như Gia Lai, Kon Tum, Đắk Lắk; nó cũng còn được trồng nhiều ở đô thị như Nha Trang, Đà Lạt, Đà Nẵng,....
Ở Sài Gòn, những con đường như Điện Biên Phủ (quận 10), Nguyễn Hữu Cảnh (quận Bình Thạnh), các công viên Lê Văn Tám, Hoàng Văn Thụ, Lê Thị Riềng,rợp bóng hoa hoàng yến. Loài hoa có màu vàng nhẹ, thanh, khi nở kết thành từng chùm xum xuê và đung đưa trong gió. Hoa nở gần như suốt năm, nhưng chỉ đẹp nhất khi được tắm mình trong cái nắng hanh hao của tiết trời tháng 3, tháng 4 Sài gòn.

Do cây có hoa đẹp, tán rộng, mọc nhanh, không cao quá và có rễ ngang, bám chắc nênCây Hoàng Hậu rất đáng để quan tâm, chú ý để phát triển nhiều hơn nữa làm cây cảnh quan, cây bóng mát đường phố.

Tuy nhiên cũng cần chú ý rằng Muồng hoàng yến rất dễ bị sâu đục thân và sâu ăn lá dễ ảnh hưởng thẩm mỹ quan và tuổi thọ cây trồng.